Aptos blockchain ekosisteminde X-Chain Hesapları (Çapraz Zincir Hesapları), farklı blockchain zincirlerinden gelen hesapların veya kimliklerin Aptos ağı üzerinde kullanılabilmesini sağlayan bir özelliktir. Bu, özellikle AIP-62 Cüzdan Standardı ile birlikte, farklı zincirler arasında daha iyi bir birlikte çalışabilirlik (birlikte çalışabilirlik) ve kullanıcı deneyimi sunmayı sağlar.
X-Chain Hesapları, Aptos blockchain’inin, diğer blockchain zincirlerinden (örneğin, Ethereum, Solana veya başka bir zincir) türetilmiş hesapları veya bütçelerini desteklemesini sağlayan bir mekanizmadır. Bu sistem, kullanıcıların farklı zincirlerdeki kimliklerini (örneğin, bir Ethereum cüzdan adresi) Aptos ağına entegre etmenize izin verir. Böylece kullanıcılar tek bir bütçe veya kimlik ile birden fazla blockchain üzerinde işlem yapabilir.
Bu özellik, özellikle Aptos Wallet Standardı (AIP-62) ile birlikte çalışan dApp’lerin ve kullanıcıların farklı zincirler arasında geçiş yaparken daha az aktarımlarını yaşamasını sağlar. Örneğin, bir kullanıcı Ethereum’daki bir bütçesini kullanarak Aptos tabanlı bir dApp ile izin verilebilir.
Temel Özellikler ve Amaçlar
Birlikte Çalışabilirlik (Birlikte Çalışabilirlik):
X-Chain Hesapları, farklı blockchain ağlarındaki hesapların Aptos üzerinde saklanmasını ve saklanmasını sağlar. Bu, kullanıcıların zinciri için ayrı bir bütçe oluşturmayı azaltır.
Örneğin, bir kullanıcı Solana bütçesini Aptos ağına bağlayabilir ve bu bütçeyle Aptos tabanındaki operasyonları gerçekleştirebilir.
Cüzdan Standardı Entegrasyonu:
AIP-62 standardı, cüzdanların ve dApp’lerin standart bir arayüz üzerinden iletişim kurmasını sağlar. X-Chain Accounts, bu standardın bir parçası olarak, çapraz zincir hesaplarının Aptos Wallet Adapter ile sorunsuz bir şekilde çalışmasını destekler.
AIP-62, dApp’lere bağlanma sürecini basitleştirir ve farklı zincirlerden gelen hesapların Aptos ağında kullanılmasına izin verir.
Kullanıcı Deneyimi:
Kullanıcılar, farklı zincirler için ayrı cüzdanlar veya anahtarlar yönetmek yerine, mevcut cüzdanlarını kullanarak Aptos ekosistemine erişebilir.
Bu, özellikle Web3 dünyasında yeni olan kullanıcılar için karmaşıklığı azaltır.
Anahtar Türetme ve Kimlik Yönetimi:
X-Chain Accounts, genellikle bir mnemonic phrase (tohum cüzdanı) veya özel anahtar kullanılarak diğer zincirlerden hesap adresleri türetir. Aptos, bu adresleri kendi ağına uyarlar ve kullanıcıların kimliklerini doğrulamak için on-chain bir haritalama (örneğin, aptos account lookup-address) kullanır.
Teknik Ayrıntılar
Hesap Türetme: Bir cüzdan, örneğin Ethereum’dan bir özel anahtar içe aktardığında, bu anahtardan bir authentication key (kimlik doğrulama anahtarı) türetilir. Aptos, bu anahtarı on-chain bir hesap tablosunda arar. Eğer bu hesap mevcut değilse, yeni bir hesap oluşturulur.
Cüzdan ve dApp İletişimi: X-Chain Accounts, AIP-62 standardına uygun cüzdanların dApp’lerle iletişim kurmasını sağlar. Cüzdanlar, AptosWallet ve AptosWalletAccount arayüzlerini implemente ederek bu özelliği destekler. Örneğin:
class MyWallet implements AptosWallet {
url: string;
version: "1.0.0";
name: string;
chains: AptosChain;
features: AptosFeatures;
accounts: readonly AptosWalletAccount[];
}
Burada, chains alanı, cüzdanın desteklediği zincirleri (örneğin, Aptos ve diğer zincirler) belirtir.
Kayıt Süreci: Bir cüzdan, Aptos ağına bağlanmak için registerWallet metodunu kullanır. Bu, dApp’lerin cüzdanı tanımasını sağlar. X-Chain Accounts, bu kayıt sürecinde diğer zincirlerden gelen hesapların da tanınmasını destekler.
Hata Yönetimi: Cüzdanlar, AptosWalletError gibi standart hata türlerini destekler. Bu, çapraz zincir işlemlerinde ortaya çıkabilecek sorunların (örneğin, yetkisiz erişim veya iç hata) yönetilmesini sağlar.
Aptos Wallet Adapter ile İlişkisi
Aptos Wallet Adapter, dApp’lerin ve cüzdanların birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan bir araçtır. X-Chain Accounts, bu adaptörün bir parçası olarak, farklı zincirlerden gelen hesapların Aptos dApp’leriyle entegre olmasını kolaylaştırır. Örneğin:
Bir dApp, AptosWalletAdapterProvider kullanarak desteklenen cüzdanları listeler ve kullanıcılar bu cüzdanlarla bağlanabilir.
X-Chain Accounts sayesinde, bu cüzdanlar farklı zincirlerden türetilmiş hesapları destekleyebilir. Örneğin, bir kullanıcı MetaMask cüzdanını kullanarak Aptos ağına bağlanabilir.
Pratik Kullanım Örneği
Diyelim ki bir kullanıcı, Ethereum cüzdanını (örneğin, MetaMask) kullanarak Aptos tabanlı bir DeFi uygulamasında işlem yapmak istiyor:
Kullanıcı, MetaMask cüzdanını Aptos dApp’ine bağlar.
Aptos Wallet Adapter, MetaMask’tan türetilen kimlik doğrulama anahtarını kontrol eder ve bu anahtarı Aptos ağına eşler.
Eğer bu anahtar yeni bir hesap oluşturuyorsa, Aptos blockchain’inde bir hesap oluşturulur.
Kullanıcı, Ethereum cüzdanı üzerinden Aptos işlemlerini (örneğin, token transferi) gerçekleştirebilir.